Ιρλανδία: Το νομοσχέδιο για τα κατεχόμενα εδάφη μπορεί να προκαλέσει «σεισμό» στην ΕΕ

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα Αγγλικά

Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Σάιμον Χάρις δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα λάβει “επίσημη συμβουλή” την επόμενη εβδομάδα από τη γενική εισαγγελέα Ρόσα Φάνινγκ, η οποία θα μπορούσε να αναβιώσει ένα νομοσχέδιο που απαγορεύει το εμπόριο με ισραηλινούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Το νομοσχέδιο για τα κατεχόμενα εδάφη κατατέθηκε για πρώτη φορά το 2018 από τη γερουσιαστή Φράνσις Μπλακ, πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στη Γάζα και τον Λίβανο.

Στόχος του είναι να καταστεί αδίκημα στην Ιρλανδία η εισαγωγή, η απόπειρα εισαγωγής ή η παροχή βοήθειας σε άλλο πρόσωπο για την εισαγωγή αγαθών που κατασκευάζονται σε ισραηλινούς οικισμούς, οι οποίοι θεωρούνται παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου από τον ΟΗΕ και τα περισσότερα κράτη.

Παρά την ευρεία διακομματική υποστήριξη που έλαβε, η εξέλιξη του νομοσχεδίου έχει κολλήσει λόγω ανησυχιών ότι παραβιάζει το εμπορικό δίκαιο της ΕΕ – με την Ιρλανδία να φοβάται ότι θα τιμωρηθεί από τις Βρυξέλλες.

Όμως, σύμφωνα με το Δουβλίνο, μια συμβουλευτική γνωμοδότηση του Ιουλίου από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) παρέχει νομική βάση για την αναβίωση του νομοσχεδίου.

Η γνωμοδότηση του Δικαστηρίου, η οποία δεν έχει δεσμευτική ισχύ, αναφέρει ότι τα κράτη υποχρεούνται “να μην παρέχουν βοήθεια ή συνδρομή” που θα μπορούσε να διατηρήσει την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ.

“Η συμβουλευτική γνωμοδότηση του ΔΔΔ αλλάζει τα δεδομένα, διότι θέτει πλέον την υποχρέωση στις χώρες να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν στον τερματισμό της παράνομης παράνομης κατοχής”, δήλωσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την Τετάρτη.

“Θα ήθελα να το κάνω αυτό σε επίπεδο ΕΕ, αλλά ανεξάρτητα από τη θέση της ΕΕ, δεν πρόκειται να αγνοήσω την υποχρέωση που πιστεύω ότι υπάρχει πλέον για την Ιρλανδία να δράσει”, πρόσθεσε.

Θα μπορούσε το νομοσχέδιο να αναβιώσει και να ψηφιστεί;

Τόσο η κάτω βουλή του νομοθετικού σώματος, το Dáil, όσο και η γερουσία, το Seanad, έχουν εγκρίνει το νομοσχέδιο, αλλά όχι η κυβέρνηση.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός αποτελείται από τη Fianna Fáil (Renew Europe) και τους Πράσινους, οι οποίοι υποστήριξαν το νομοσχέδιο το 2018, και την Fine Gael (ΕΛΚ), η οποία στο παρελθόν καταψήφισε το νομοσχέδιο.

Όμως ο πρωθυπουργός και ηγέτης του Fine Gael, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι ελπίζει να δώσει νέα ώθηση στο νομοσχέδιο.

“Θέλουμε να δούμε αν είναι πλέον δυνατό να προχωρήσουμε όσον αφορά τους εμπορικούς περιορισμούς, όσον αφορά τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη”, δήλωσε την Τετάρτη.

Ο Χάρις έχει επίσης εκφράσει σαφή βούληση να αναστείλει μονομερώς το εμπόριο με το Ισραήλ χωρίς την υποστήριξη των Βρυξελλών.

“Η Ιρλανδία (…) δεν θα περιμένει να κινηθούν όλοι στην Ευρώπη για το θέμα”, δήλωσε.

Θα μπορούσαν και άλλες χώρες της ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμά της;

Η εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ισραήλ, γνωστή και ως Συμφωνία Σύνδεσης, δεν ισχύει για προϊόντα που προέρχονται από τα κατεχόμενα εδάφη.

Αυτό σημαίνει ότι τα ισραηλινά προϊόντα που κατασκευάζονται στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ εξαιρούνται από τους προτιμησιακούς δασμούς. Τα αγαθά που προέρχονται από εποικισμούς πρέπει επίσης να επισημαίνονται σαφώς στις τελωνειακές διασαφήσεις.

Το Euronews ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την αξία των προϊόντων που προέρχονται από εποικισμούς και φθάνουν στην αγορά της ΕΕ. Σε ανακοίνωσή της ανέφερε: “Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καμία σχέση με το θέμα: “Το εμπόριο με τους οικισμούς δεν περιλαμβάνεται στα στοιχεία του εμπορίου της ΕΕ με το Ισραήλ”.

“Η ΕΕ δεν αναγνωρίζει τους παράνομους εποικισμούς του Ισραήλ ως μέρος της ισραηλινής επικράτειας. Ως εκ τούτου, οι εισαγωγείς της ΕΕ δεν θα πρέπει να δηλώνουν το Ισραήλ ως χώρα προέλευσης εάν εισάγονται προϊόντα από τους οικισμούς”, προστίθεται στις δηλώσεις.

Η Ιρλανδία και η Ισπανία πρωτοστάτησαν στις εκκλήσεις προς τις Βρυξέλλες να χρησιμοποιήσουν την οικονομική τους επιρροή για να ασκήσουν διπλωματική πίεση στο Ισραήλ, αναθεωρώντας τη Συμφωνία Σύνδεσης και περιορίζοντας περαιτέρω το εμπόριο με το Ισραήλ.

Η Συμφωνία Σύνδεσης περιλαμβάνει ρήτρα που καθιστά τις σχέσεις ΕΕ-Ισραήλ “βασισμένες στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών”, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να ανασταλεί εάν οι χώρες της ΕΕ συμφωνούσαν ομόφωνα ότι οι επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα και τον Λίβανο παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 28,8% του εμπορίου αγαθών του το 2022.

Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να συγκαλέσουν ειδικό συμβούλιο για να συζητήσουν την εν λόγω συμφωνία τον Μάιο. Ενώ το Ισραήλ έχει συμφωνήσει κατ’ αρχήν να συμμετάσχει στο εν λόγω συμβούλιο, απέρριψε την πρόταση του κορυφαίου διπλωμάτη Josep Borrell να συγκληθεί η σύνοδος ειδικά για να εξετάσει τη συμμόρφωση του Ισραήλ με τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γάζα.

“Φοβάμαι ότι το Συμβούλιο Σύνδεσης δεν θα πραγματοποιηθεί πριν από το επόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων”, δήλωσε ο Μπορέλ αυτή την εβδομάδα, σε μια ένδειξη ότι οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών για τις ρυθμίσεις του Συμβουλίου εξακολουθούν να βρίσκονται σε αδιέξοδο. Το επόμενο συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στα μέσα Νοεμβρίου.

Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρου έχει ζητήσει την απαγόρευση από την ΕΕ των ισραηλινών προϊόντων που προέρχονται από τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και η απαγόρευση έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από το δημοτικό συμβούλιο των Βρυξελλών.

Η Νορβηγία, η οποία δεν είναι κράτος μέλος της ΕΕ, έχει συμβουλεύσει τις επιχειρήσεις της να μην συναλλάσσονται με ισραηλινούς οικισμούς ως απάντηση στον πόλεμο στη Γάζα.