Mind the Minds, οι «άγγελοι» του εφευρέτη

Έχουμε στην Ελλάδα εφευρέτες; Έχουμε είναι η απάντηση και μάλιστα πολλούς. Οι άνθρωποι της αγοράς θα πουν μεταξύ σοβαρού κι αστείου μάλιστα ότι «αν σου ήρθε μια ιδέα που τη θεωρείς πρωτότυπη, να ‘σαι σίγουρος ότι κάποιος εκεί έξω δουλεύει πάνω σ’ αυτή».

Τί είναι μια εφεύρεση; Ο ορισμός που βρίσκουμε στη Wikipedia αναφέρει τα εξής: «Εφεύρεση χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε δημιουργική ενέργεια του ανθρώπου που απολήγει στην επινόηση πραγμάτων που δεν υπάρχουν προηγουμένως, ή στην ανεύρεση νέων μεθόδων εργασίας ή επωφελέστερων μέσων ή μεθόδων εκμετάλλευσης γνωστών δυνάμεων, ιδιοτήτων ή πραγμάτων».

Όλοι μας λίγο πολύ έχουμε κάνει μια μικρή εφεύρεση στη ζωή μας. Έχουμε χρησιμοποιήσει μια αυτοσχέδια πατέντα για να δώσουμε μια λύση σε ένα πρόβλημα της καθημερινότητάς μας. Για να ξεβουλώσουμε μια σωλήνα, για να ξεβιδώσουμε μια βίδα που στράβωσε, για να επισκευάσουμε ένα έπιπλο ή μηχάνημα. Τα παραδείγματα μπορεί να είναι εκατοντάδες.

Τι γίνεται όμως όταν μια εφεύρεση μπορεί να έχει και εμπορικό αποτέλεσμα; Πως μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε; Πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα μας την κλέψει κάποιος άλλος για να βγάλει χρήματα; Πως μπορούμε εν τέλει να την κατοχυρώσουμε για να την αξιοποιήσουμε εμπορικά; Στην Ελλάδα αρμόδιος φορέας για την κατοχύρωση μιας εφεύρεσης είναι ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), αλλά πως φτάνει κανείς μέχρι τον ΟΒΙ;

Η ομάδα Mind the Minds, μια μη κερδοσκοπική εταιρία ανθρώπων από διαφορετικούς επαγγελματικούς κλάδους, συστήθηκε γι αυτόν ακριβώς το σκοπό. Για να βοηθήσει νέους εφευρέτες να προχωρήσουν την ιδέα τους, να την κατοχυρώσουν νομικά και να τη φτάσουν μέχρι την αγορά. Από το 2021 που δραστηριοποιείται η ομάδα, έχει βοηθήσει στο να δημιουργηθεί μια κοινότητα εφευρετών στην Ελλάδα η οποία ανταλλάσσει εμπειρίες, αλληλοϋποστηρίζεται και συνδέεται με την αγορά. Αυτό παράλληλα επιβάλει την συνειδητοποίηση του ρόλου της βιομηχανικής ιδιοκτησίας σε όλη τη διαδικασία από τη γέννηση της ιδέας μέχρι το εμπορεύσιμο προϊόν.

Πολλές ιδέες γεννιούνται μέσα σε ένα ερευνητικό ή πανεπιστημιακό ίδρυμα, ή στο τμήμα έρευνας και εξέλιξης κάποιας μεγάλης εταιρίας. Σε αυτή την περίπτωση οι εφευρέτες διαθέτουν την υποδομή την τεχνογνωσία και την υποστήριξη του συγκεκριμένου ιδρύματος ή της εταιρίας για να προχωρήσουν την ιδέα τους. Για τους υπόλοιπους ανεξάρτητους εφευρέτες που δεν διαθέτουν αυτή την υποστήριξη δημιουργήθηκε η Mind the Minds θα πει στο CNN Greece η κ. Νέλλη Κονταξή, συνιδρύτρια της εταιρίας.

«Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια ελληνική κοινότητα εφευρετών που θα συνεργάζεται με την διεθνή κοινότητα εφευρετών και θα επιλύουν σημαντικά προβλήματα της ανθρωπότητας».

Αρχή των πάντων είναι η ιδέα θα πουν οι άνθρωποι της αγοράς. Από εκεί και πέρα ξεκινά η υλοποίησή της και όταν η ιδέα γίνει προϊόν έτοιμο να μπει στην αγορά το μέλημα του κάθε εφευρέτη είναι να προστατεύσει την ιδέα του για να μην την αντιγράψει κάποιος άλλος ώστε να το φέρει στην αγορά χωρίς να διακινδυνεύσει όλη την επένδυση που έχει γίνει μέχρι εκείνη τη στιγμή, τόσο σε χρήμα, όσο και σε εργατοώρες.

Έτσι η Mind the Minds καθοδηγεί τους εφευρέτες για την κατοχύρωση της εφεύρεσης. Η κατοχύρωση μπορεί να είναι με την απόκτηση πατέντας αλλά η πατέντα δεν είναι αυτοσκοπός λέει στο CNN Greece ο κ. Γιάννης Σκουληκάρης, εκ των συνιδρυτών της Mind the Minds. «Υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί για να προστατέψει κανείς την ιδέα του και ένας από αυτούς είναι να την κρατήσει ως εμπορικό μυστικό. Για παράδειγμα η εταιρία It’s Alive που παράγει φρέσκια σπιρουλίνα και μπλε μέλι, και που ήταν από τις εταιρίες που στηρίχθηκε στις συμβουλές της Mind the Minds, έχει επιλέξει να διατηρήσει ως εμπορικό μυστικό την τεχνολογία που ανέπτυξε.

Καταρχάς ο εφευρέτης θα πρέπει να ενημερωθεί για το τί είδους εφευρετικές ιδέες και υπό ποιες προϋποθέσεις κατοχυρώνονται, ποιά είναι η διαφορά μεταξύ πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας και γενικότερα ποιοί είναι οι μηχανισμοί προστασίας.

Αρμόδιος για την έκδοση της πατέντας ή του «διπλώματος ευρεσιτεχνίας» όπως είναι ο νομικός όρος, είναι όπως είπαμε ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Η κατοχύρωση της ιδέας γίνεται για την Ελλάδα μόνο και έχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, συνήθως 20 χρόνια. Αν θέλει ο εφευρέτης να κατοχυρώσει την ιδέα του και εκτός Ελλάδας θα πρέπει να απευθυνθεί στους αντίστοιχους φορείς των χωρών που επιθυμεί. Ωστόσο, για την ευρωπαϊκή αγορά υπάρχει η δυνατότητα να κατατεθεί αίτηση σε κάθε χώρα ξεχωριστά αλλά ο καταθέτης μπορεί να απευθυνθεί στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, όπου με μια ενιαία διαδικασία να κατοχυρώσει την εφεύρεσή του σε μέχρι και 39 κράτη.

Από της στιγμή που κατοχυρωθεί η ιδέα και το προϊόν, ο εφευρέτης έχει αρκετές επιλογές. Να ξεκινήσει για παράδειγμα την παραγωγή και εμπορία, να εκχωρήσει άδειες και σε άλλους για να παράξουν το ίδιο προϊόν με ποσοστό συμμετοχής στις πωλήσεις, ή ακόμη και να μεταβιβάσει τα δικαιώματα έναντι συμφωνημένου τιμήματος.

Αυτές οι διαδικασίες ωστόσο είναι πολύπλοκες, χρονοβόρες και κοστοβόρες και προκύπτουν πολλές ερωτήσεις για τον εφευρέτη όπως τί θα συμβεί αν κάποιος αντιγράψει το κατοχυρωμένο προϊόν του, τι ποσό πρέπει να ζητήσει για μια άδεια εκχώρησης, πως προσδιορίζεται το τίμημα για την μεταβίβαση δικαιωμάτων, κατά πόσο τον καλύπτει η πατέντα που του έχει χορηγηθεί, αν θα πρέπει να προβεί και σε άλλες διαδικασίες κτλ.

Εν κατακλείδι, η διαδικασία προστασίας μιας εφεύρεσης είναι πολύπλοκη και ο επίδοξος εφευρέτης έχει να αντιμετωπίσει ένα δαιδαλώδες σχήμα, γραφειοκρατίας, υπηρεσιών, αιτήσεων που πρέπει να συνταχθούν με συγκεκριμένο τρόπο, καθώς και μια σειρά από εμπόδια και διαδικασίες που θα συναντήσει τόσο κατά την αρχική αίτηση, όσο και μετά τη χορήγηση της πατέντας.

Η Mind the Minds στη σύντομη μέχρι τώρα πορεία της έχει βοηθήσει πολλούς εφευρέτες να βρουν τον τρόπο να προστατεύσουν την ιδέα τους και να την προχωρήσουν μέχρι το τελικό προϊόν. Μέχρι σήμερα, έχει πραγματοποιήσει δυο ημερίδες για την ανάδειξη νέων εφευρετών και για την ενημέρωση του κοινού για τα θέματα που αφορούν τη βιομηχανική ιδιοκτησία καθώς και ενημερωτικά webinars με τη συμμετοχή του ΟΒΙ και άλλων φορέων. Έχει επίσης συντάξει τον Οδικό Χάρτη του Νέου Εφευρέτη, ένα εκτενές ενημερωτικό κείμενο με βασικές γνώσεις σχετικά με την κατοχύρωση εφευρέσεων. Το τελευταίο διάστημα εστιάζει στη νέα γενιά τρέχοντας ένα πιλοτικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή δύο σχολείων, όπου πραγματοποιεί προσομοιώσεις της διαδικασίας κατοχύρωσης εφευρέσεων από μαθητές. Με το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα οι μαθητές δίνουν διέξοδο στη φαντασία και δημιουργικότητά τους, μαθαίνουν τα βασικά για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, και ενημερώνονται για τα επαγγέλματα του κλάδου (σύμβουλοι βιομηχανικής ιδιοκτησίας, εξεταστές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας κλπ). Το επόμενο βήμα, που έχει δρομολογηθεί ήδη, είναι η προσομοίωση της διαδικασίας κατοχύρωσης εφευρέσεων σε διεθνές επίπεδο, με συμμετοχή σχολείων και εταιριών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.