Bookreads: «Κρίση», ένα άγνωστο, μικρό αριστούργημα της ελληνικής λογοτεχνίας

Η χαρά του να ανακαλύπτεις σημαντικά βιβλία στο παλαιοβιβλιοπωλείο.

Τα παλαιοβιβλιοπωλεία στην ΑΘήνα είναι πολλά και μπορεί κανείς να βρει εκεί πολλούς εξαντλημένους θησαυρούς που πλέον δεν γίνεται να τους διαβάσει κανείς εύκολα. Έτσι ακριβώς έγινε και με την «Κρίση» του Γιώργου Αριστηνού – ένα βιβλίο που ναι μεν δεν είναι εξαντλημένο ακριβώς αλλά μοιάζει σαν να είναι – ένας συγγραφέας που δεν γνωρίζει ο πολύς κόσμος στην Ελλάδα αλλά κατά τη γνώμη μας έχει δώσει πολλά στην νεοελληνική λογοτεχνία.

To CNN Greece είχε μιλήσει μαζί του πριν από κάποιους μήνες και ο ίδιος μας έλυσε πολλές από τις απορίες που είχαμε για την τέχνη του της γραφής την οποία εξασκεί πάνω από τριάντα χρόνια.

Καθώς ψάχναμε στα ράφια ενός γνωστού παλαιοβιβλιοπωλείου στο κεντρο τη Αθήνας ανακαλύψαμε ένα από τα πολλά βιβλία του Αριστηνού με τίτλο «Κρίση» από τις εκδόσεις Άγρα, πίσω από το 1987.

Ο Γιώργος Αριστηνός γεννήθηκε το 1945 στην Κοζάνη. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στο Παρίσι (Paris IV). Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Έχει ασχοληθεί επί σειρά ετών με τη θεωρία και την κριτική της λογοτεχνίας. Έχει συνεργαστεί με εφημερίδες και περιοδικά (Αυγή, Αντί, Ελευθεροτυπία) για λογοτεχνικά και πολιτιστικά θέματα. Κείμενα του έχουν δημοσιευθεί επανειλημμένως σε λογοτεχνικά περιοδικά, στη Νέα Εστία, στο Διαβάζω, στο Δέντρο κ.ά. Διετέλεσε αρχισυντάκτης της τηλεοπτικής εκπομπής για το βιβλίο «Πνεύμα αντιλογίας».

Η λογοτεχνία στην Ελλάδα μπορεί να υπερηφανεύεται πως έχει βγάλει πολύ ηχηρά ονόματα, συγγραφείς που είχαν πάντα στο μυαλό τους να αφηγηθούν ιστορίες και συναισθήματα. Ο Γιώργος Αριστηνός δεν είναι, όμως, ένας συνηθισμένος συγγραφέας, αποδομεί τη γλώσσα με έναν φανταστικό τρόπο, έτσι ώστε να κάνει τον αναγνώστη να ταξιδέψει κυριολεκτικά με όχημα τη σελίδα.

Αυτό ακριβώς κάνει στην «Κρίση», ο αφηγητής αποδομεί το λόγο και αποδομεί και την έννοια της αφήγησης με τρόπο μοναδικό. Πώς γίνεται όμως ένα τόσο μικρό βιβλίο να είναι εντός του τόσο πυκνό; Η «Κρίση» του Αριστηνού είναι οντως μία λεκτική, σωματική και ψυχική κρίση την οποία ο συγγραφέας μεταδίδει σαν ιό στον αναγνώστη.

Ο αφηγητής μιλάει ακατάπαυστα για κάτι το απροσδιόριστο στην αρχή, θυμάται τον εαυτό του και τους γύρω του, τελικά όμως καταλήγει να μιλάει για την ίδια την έννοια του Χρόνου.

Οι λέξεις που χρησιμοποιεί ο Αριστηνός είναι το θαύμα, και όχι μόνο οι λέξεις αλλά και ο τροπος που τις τοποθετεί στη σελίδα είναι μοναδικός. Ο αναγνωστης αμέσως αισθανεται πως ο λόγος τον αρπάζει από τα πέτα, τον στήνει σε μία γωνία και τον ταρακουνάει ακατάπαυστα, μέχρι τελικα να χάσει την πίστη του προς την ίδια τη λέξη και να αμφισβητήσει την ίδια τη δομή της γλώσσας.

Πρόσφατα ειχαμε διαβάσει και το τελευταίο βιβλίο του Αριστηνού με τίτλο «Η Επιληψία Της Γλώσσας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία και στο οποίο κάνει ακριβώς αυτό, όπως και στην «Κρίση»: μας βάζει σε έναν κόσμο που η γλώσσα έχει έναν ρόλο πολύ πιο σημαντικό από το να πει απλά μία ιστορία ή να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα.

Η γλώσσα του Γιώργου Αριστηνού είναι ικτερική αλλά την ίδια στιγμή έχει απολαυστικές γωνίες, είναι αιχμηρή αλλά την ίδια στιγμή τρυφερή και φρέσκια κάθε λεπτό. Εδώ ο αναγνώστης δεν παίρνει ανάσα, κι όχι «γιατί πρέπει να δει τι θα γίνει στο τέλος» αλλά γιατί πραγματικά ο Αριστηνός γνωρίζει τι σημαίνει η απόλαυση της λέξης.

Το βιβλίο «Κρίση» του Γiώργου Αριστηνού είναι ένα μικρό αλλά άγνωστο αριστούργημα της ελληνικής λογοτεχνίας του ‘80 που έχει μείνει λίγο στα αζήτητα αλλά την ίδια στιγμή αυτό είναι που το κάνει γοητευτικό και του επιτρέπει να διατηρεί αυτή του την σπάνια αξία.