Dance Days Chania: Ο φάρος πολιτισμού της περιφέρειας που εστιάζει στην τοπική κοινότητα

Είναι μια από τις εστίες πολιτισμού της περιφέρειας, που αθόρυβα τα τελευταία χρόνια, παράγει τεράστιο έργο, εστιάζοντας στην ενεργοποίηση της τοπικής κοινότητας, αλλά και στην αξιοποίηση χώρων και εμβληματικών σημείων της πόλης που δραστηριοποιείται. Το Dance Days Chania, το Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού των Χανίων έχει καταφέρει να αναπτύσσεται διαρκώς κάθε χρόνο, να ωριμάζει όμορφα, παρά τις οικονομικές αντιξοότητες και να προσφέρει πολλά στον τόπο που το φιλοξενεί. Η φετινή διοργάνωση διήρκεσε από τις 20-31 Ιουλίου και περιλάμβανε όχι μόνο παραστάσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και εργαστήρια, σεμινάρια, εκθέσεις και προβολές videodance.

Το 14ο Dance Days Chania παρουσίασε συνολικά 16 παραστάσεις, 2 έργα εν εξελίξει, 7 σεμινάρια και 6 εργαστήρια. Στόχος της φετινής διοργάνωσης ήταν η ενίσχυση της σχέσης της τέχνης του σώματος με την κοινότητα, η ανάδειξη διαφορετικών καλλιτεχνικών προσεγγίσεων της σύγχρονης χορευτικής τέχνης και η διάθεση χώρου για έρευνα και επαφή του κοινού με όλα τα στάδια της δημιουργικής διαδικασίας.

Η Σοφία Φαλιέρου είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια του πολύ πετυχημένου αυτού εγχειρήματος: «Το Dance Days Chania είναι γέννημα της βαθιά πολιτικοκοινωνικής και οικονομικής κρίσης του 2011. Ήταν ένας τρόπος αντίστασης μερικών ανθρώπων που μέσω της τέχνης μας, της τέχνης του χορού στη δυσκολία που είχε προκύψει τότε. Προσπαθήσαμε να φέρουμε περισσότερο φως, ελπίδα κι αισιοδοξία σε αυτό που συνέβαινε τότε. Αυτό το φεστιβάλ ξεκίνησε λοιπόν ως μια πολύ μικρή διοργάνωση, ως ένα τετραήμερο σύγχρονου χορού με πολύ λίγες ομάδες κι έφτασε 14 χρόνια μετά, να δέχεται περισσότερες από 500 αιτήσεις για συμμετοχή σε παραστάσεις, σεμινάρια και δράσεις στην πόλη, από καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Το φεστιβάλ πιστεύει βαθιά στη δύναμη της τέχνης και στις μετατοπίσεις και τις ζυμώσεις που αυτή προκαλεί, μέσω των δράσεων των καλλιτεχνών, στο πώς η σωματικότητα προκαλεί μετατοπίσεις και στη σύνδεση αυτής της τέχνης με την κοινότητα.

Προσπαθούμε να κρατήσουμε αναλλοίωτο το χαρακτήρα του, να αφουγκραζόμαστε την κοινότητα και να λειτουργούμε σαν πλατφόρμα νέων καλλιτεχνών. Είναι πολύ σημαντικό για μας, ειδικά σε εποχές που υπάρχει δυστοκία στο να κινούνται τα πράγματα, ο χορός να κινείται, να συνομιλεί, να μπορεί να ταξιδεύει, να μπορούν οι χορευτές να ταξιδεύουν τα έργα τους κι έτσι να προκαλούνται ωραίοι, φρέσκοι, δυνατοί διάλογοι ανάμεσα στους καλλιτέχνες και την κοινότητα».

Το Euronews παρακολούθησε ένα τετραήμερο δράσεων και παραστάσεων και μίλησε με κάποιους από τους συμμετέχοντες στη φετινή διοργάνωση.

Baye & Asa: «HotHouse»

O Amadi «Baye» Washington και ο Sam «Asa» Pratt γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Νέα Υόρκη. Είναι φίλοι από την ηλικία των 6 ετών. Έχουν συνεργαστεί με σημαντικές ομάδες όπως η Akram Khan Dance Company, τα Alvin Ailey και οι Punch Drunch. Τώρα ετοιμάζουν μια χορογραφία για τη Martha Graham Dance Company.

Μέσα από την ομάδα τους, την Baye & Asa σχολιάζουν το ευρύτερο πολιτικό τοπίο της κοινωνίας μας, προσπαθώντας να δείξουν την πραγματικότητα της βίας και ταυτόχρονα να επικοινωνήσουν την ανάγκη για ενσυναίσθηση.

Το «HotHouse», που παρουσίασε το εκρηκτικό ντουέτο στα Χανιά, είναι ένα έξυπνο σχόλιο για τον εγκλεισμό, το ρόλο της πανδημίας και την αποκάλυψη των μεγαλύτερων συστημικών αποτυχιών στις Ηνωμένες Πολιτείες.**

Ο Amadi «Baye» Washington τονίζει:

«Στην αρχή του έργου, μας βλέπετε να είμαστε ξεχωριστά σε διαφορετικούς χώρους. Και όπως συνέβη, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όλοι έπρεπε να μπούμε ξανά σε κοινόχρηστους χώρους και να καταλάβουμε ποιο θα ήταν το νέο κοινωνικό συμβόλαιο, γνωρίζοντας ότι ήταν πιο δύσκολο να είσαι κοντά στους ανθρώπους. Είχαμε όλους αυτούς τους κανόνες κοινωνικής απόστασης ο ένας από τον άλλο. Έτσι, πολλά από τα θέματα του έργου προέκυψαν από την πανδημία. Αλλά ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπήρξαν πολλές διαμαρτυρίες που συνέβησαν το 2020, μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Και όταν συνέβη αυτό, αυτές οι διαμαρτυρίες κατέληξαν επίσης σε κάποιες ταραχές που οδήγησαν σε συγκρούσεις μεταξύ αστυνομικών και πολιτών. Ένα αστυνομικό τμήμα κάηκε στη Μινεάπολη. Σε αυτή την παράσταση εστιάζουμε σε πολλά από αυτά που συμβαίνουν στην κουλτούρα της πατρίδας μας και μελετούμε πώς η υπεροχή των λευκών στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών που προήλθε από τη δουλεία και την Κου Κλουξ Κλαν επικαλύπτει με έναν τρόπο τη σημερινή ταυτότητα των Ηνωμένων Πολιτειών σε σχέση τόσο με την πανδημία, όσο και τη φυλετική δυναμική που υπάρχει στις ΗΠΑ».

Ποια είναι τα θέματα που τους ελκύουν, που εστιάζουν ως ομάδα;

«Υπάρχουν πολλά θέματα, στα οποία θέλουμε να εστιάσουμε. Επειδή είμαστε ένας μαύρος και ένας λευκός σε αυτή την ομάδα και επειδή πολλά από τα θέματα όχι μόνο σε αυτό το έργο αλλά και στη δουλειά μας γενικότερα, είναι πολιτικά, χρησιμοποιούμε συχνά τη φυλή, ως μέρος του σχολιασμού που κάνουμε, οποιοδήποτε κι αν είναι το ευρύτερο θέμα. Οπότε θεωρήσαμε ότι ήταν απαραίτητο να μην μιλήσουμε μόνο για την πανδημία, αλλά και για το τι συνέβαινε ως αποτέλεσμα του ότι οι άνθρωποι ήταν κλεισμένοι στο σπίτι τους και έβλεπαν κάποιον να δολοφονείται εν ψυχρώ από έναν αστυνομικό. Μετά άρχισαν όλοι ξαφνικά να κατακλύζουν τους δρόμους της Νέας Υόρκης και της υπόλοιπης χώρας.

Όσον αφορά το πώς τα θέματα σχετίζονται με το σήμερα και τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα δείτε στο έργο τον Σαμ να ενσαρκώνει τη μορφή του Ιησού ή μια μορφή που μοιάζει με τον Χριστό. Νομίζω ότι όταν μιλάμε για τη λατρεία και την ειδωλολατρία και τι σημαίνει να έχεις έναν ηγέτη που δεν είναι απαραίτητα ένας θρησκευτικός ηγέτης, αλλά ένας κοινωνικός ηγέτης, βλέπουμε σήμερα ένα είδος λατρείας της προσωπικότητας. Οι άνθρωποι έχουν μια εμμονή με τον Ντόναλντ Τραμπ. Και υπάρχει μια αντίδραση από την αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσματος του τι σημαίνει όλα αυτό, ειδικά επειδή οι ΗΠΑ είναι ένα προπύργιο της δημοκρατίας, ή τουλάχιστον μας αρέσει να αποκαλούμε τους εαυτούς μας έτσι. Δεν είμαι σίγουρος αν πραγματικά είμαστε. Και ο Ντόναλντ Τραμπ μιλάει ενάντια σε πολλά από αυτά τα ιδανικά ως ηγέτης».

Ποιο είναι το κινητικό λεξιλόγιο που χαρακτηρίζει την ομάδα, αλλά και τη δική τους κινητική εκπαίδευση; «Το κινητικό μας λεξιλόγιο προέρχεται αρχικά από το hip hop και τις αφρικανικές τεχνικές, αλλά τα στοιχεία που θα δείτε στη σκηνή είναι ένα μείγμα από πολλές διαφορετικές τεχνικές που περιλαμβάνουν μεταμοντέρνα χορογραφική παιδαγωγική, πιο μοντέρνα και σύγχρονα χορευτικά στοιχεία. Έτσι, ελπίζω ότι υπάρχουν όλα εκεί μέσα μαζί και δεν θα μπορείτε να ξεχωρίσετε τι ακριβώς βλέπετε. Το κινητικό μας λεξιλόγιο σχετίζεται περισσότερο με την αφήγηση που έχουμε ή τους χαρακτήρες που δημιουργούμε, αντί με ένα συγκεκριμένο είδος χορού» αναφέρει ο Sam «Asa» Pratt.

Το χορευτικό ντουέτο, που ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έκανε μάλιστα ένα τετραήμερο χορευτικό εργαστήριο με τίτλο «Taste & Smell»:

«Ήταν πραγματική ευχαρίστηση να είμαστε εδώ στα Χανιά με τους μαθητές γι’ αυτό το εργαστήριο. Οι μαθητές ήταν νέοι, διψασμένοι για χορό και δυναμικοί. Ήταν υπέροχο να είμαστε μαζί τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των τεσσάρων ημερών, κάναμε ένα εργαστήριο που ονομαζόταν «Γεύση και Οσμή». Ο στόχος μας είναι η ενεργοποίηση των άλλων αισθήσεων, που ίσως δεν είναι τόσο συχνά μέρος των δυτικών ευρωπαϊκών κλασικών τεχνικών. Συχνά οι άνθρωποι καλούνται να είναι σιωπηλοί ή να το κάνουν να φαίνεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Εμείς προσφέρουμε την ευκαιρία να είναι εκφραστικοί, με τα άλλα αισθητηριακά στοιχεία του σώματός τους. Ζήσαμε λοιπόν τέσσερις υπέροχες μέρες. Κάνει πολύ ζέστη εδώ. Οπότε το ζέσταμα ήταν πολύ γρήγορο και πήγε υπέροχα (γέλια). Εκτιμήσαμε όμως πραγματικά την ενέργεια και την προσήλωσή τους, καθώς τους προκαλέσαμε και τους πιέσαμε ενεργειακά αυτές τις τέσσερις μέρες» συμπληρώνει ο Sam «Asa» Pratt.

Sita Ostheimer: «The Inevitable and You»

H Sita Ostheimer έχει συνεργαστεί με την ομάδα του Hofesh Shechter για 11 χρόνια. Από το 2017 έχει δημιουργήσει τη χορευτική της πλατφόρμα και ομάδα με έδρα το Βερολίνο. Στα Χανιά παρουσίασαν το έργο «The Inevitable and You». Είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι σε έναν κόσμο, όπου οι λέξεις αντικαθίστανται από την κίνηση, τα συναισθήματα συγκρούονται και ανοίγουν νέους δρόμους, μεταμορφώνονται και μεταπίπτουν διαρκώς σε κάτι νέο, εκρηκτικό και απαλό. Η παράσταση εξετάζει πώς οι πολύπλοκες, διαπροσωπικές σχέσεις εξελίσσονται μέσα στην πυκνότητα της ζωής, σε ένα ατελείωτο χάος. Η πρεμιέρα του έργου έγινε το Δεκέμβριο του 2022 στο Βερολίνο:

«Εμπνεύστηκα και πάντα εμπνέομαι από την ακατέργαστη, σαρκική δύναμη, την ανάγκη, το πάθος και την ευθραυστότητα των ανθρώπων. Αυτή είναι λοιπόν η έμπνευσή μου για τον τρόπο που κινούμαστε, για την τεχνική μου, για τη δημιουργία ενός χορογραφικού έργου. Το έργο είναι λοιπόν μια πολύ κινηματογραφική ώρα, ένα ποίημα, μια κινηματογραφική, ποιητική κατάσταση, ένα ποίημα διάρκειας 50 λεπτών. Έχω την αίσθηση ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να πορευθώ, μέσα από όλα αυτά τα ζητήματα. Όσο ζούμε, κατά τη διάρκεια της ζωής μας, δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Δεν έχουμε άλλη δυνατότητα: θα χαθούμε, θα συνδεθούμε και θα αποσυνδεθούμε.

Θα καταρρεύσουμε και θα ανακτήσουμε και πάλι την ενέργειά μας. Θα συνεχίζουμε να προχωράμε, να βρούμε νόημα, προσπαθώντας να βρούμε γαλήνη. Δεν μπορείς να αποφύγεις τη ζωή, όλα όσα θα σου συμβούν. Θα περάσουμε από όλες αυτές τις φάσεις. Δεν μπορούμε να αντιδράσουμε. Θα συμβούν. Η ιστορία βρίσκεται στο σώμα. Και ως εκ τούτου η τεχνική για να κινηθεί ένα σώμα με αυτόν τον τρόπο είναι πραγματικά να φέρεις τους χορευτές πίσω στα σώματά τους, πίσω στη χαρά και την ευχαρίστηση της κίνησης. Αυτό είναι το σημείο εκκίνησης. Από το βάρος του σώματος, τα υγρά και τις υφές του περνούν στην κίνηση, στην έκφραση, στα συναισθήματα. Αλλά είναι κάτι καθαρά σωματικό» υπογραμμίζει η Γερμανίδα χορογράφος Sita Ostheimer, η οποία έκανε επίσης το τριήμερο χορευτικό εργαστήριο «Complex Simplicity».

Μαίρη Παρδαλάκη: «Dünya Maskara»

Το «Dünya Maskara» είναι μία ελληνο-τουρκική performance που ξεκίνησε το 2020. Εμπνέεται από δίγλωσσα τραγούδια και επιτύμβιες επιγραφές του 19ου αιώνα από την Κωνσταντινούπολη, γραμμένα στα «καραμανλίδικα». Είναι μία διάλεκτος της τουρκικής γλώσσας, καθώς και ένα σύστημα γραφής της με ελληνικούς χαρακτήρες του αλφάβητου. Χρησιμοποιούνταν από τους τουρκόφωνους ορθόδοξους χριστιανούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η χορογράφος Μαίρη Παρδαλάκη και η ποιήτρια Çağla Meknuze εξερευνούν σε αυτό το έργο, τα ίχνη αυτής της γλωσσικής εγγύτητας του παρελθόντος και επινοούν νέες προσεγγίσεις.

Το έργο παρουσιάστηκε στο Γιαλί Τζαμί, έναν ιδανικό χώρο για αυτή τη σύμπραξη. Τον Σεπτέμβριο θα παρουσιαστεί σε Ρόδο και Κωνσταντινούπολη. Συναντήσαμε τη χορογράφο, αμέσως μετά την παράστασή της:

«Τα κείμενα είναι δύο ειδών. Είναι ελαφριά τραγουδάκια, που δεν έχουν ίσως και μεγάλη λογοτεχνική αξία και από την άλλη πλευρά είναι επιτύμβιες επιγραφές, οι οποίες βρίσκονται στο νεκροταφείο του Ζεϊτινμπουρνού, μιας γειτονιάς της Κωνσταντινούπολης. Τα τραγουδάκια μιλάνε για αγάπη, για την ανεκπλήρωτη αγάπη, ίσως και για την διαθρησκειακή αγάπη, επειδή είναι ελληνοτουρκικά. Είναι αρκετά ρομαντικά με μια μικρή επιρροή από τη Δύση. Τα κείμενα των επιτύμβιων επιγραφών κάνουν κάποιους συλλογισμούς πάνω στο θάνατο και τη ζωή. Με τη συνεργάτιδά μου Τσάλα Μεκνούζε, με την οποία γράψαμε τα κείμενα, χρησιμοποιήσαμε τη γραφή μας, η οποία είναι μια γυναικεία γραφή.

Αυτό που θέλαμε στην ουσία είναι να δούμε ποια είναι η θέση της γυναικείας γραφής μας σήμερα, σε σχέση με τον έρωτα, το θάνατο, τη θρησκεία – γιατί έχουμε θρησκευτικές αναφορές από τις επιτύμβιες επιγραφές – και ποια είναι η σχέση του θανάτου με τις γυναίκες. Το έργο στο τέλος τελειώνει με μια κηδεία, η οποία σχετίζεται με μα γυναικοκτονία. Ήξερα ότι η χορογραφία έπρεπε να είναι αρκετά απλή, οπότε πολλά από τα κομμάτια είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται. Υπάρχουν κάποιες μικρές αυτοσχεδιαστικές στιγμές, αλλά τα περισσότερα κομμάτια είναι απλά χορευτικά μοτίβα. Θέλησα λοιπόν να κρατήσω την κίνηση αρκετά απλή και αρκετά προσιτή σε ένα κοινό που μπορεί να μην έχει σχέση με το σύγχρονο χορό».

Το πρότζεκτ achronic fractures

Το πρότζεκτ achronic fractures είναι μια δράση που αφορά στην κοινότητα, στην οποία συμμετέχουν γυναίκες ηλικίας, άνω των 65 ετών. Ξεκίνησε ως ένα οκταήμερο εργαστήριο και ολοκληρώθηκε με την χορευτική performance στο αρχαίο υδραγωγείο κοντά στην πλατεία της Σπλάντζιας. Έχει να κάνει με την ενεργοποίηση του ώριμου σώματος, τη σχέση του με το χρόνο και τις εμπειρίες, αλλά και με τη διαχρονική ανάγκη για έκφραση και συνύπαρξη. Η Ελληνοδανέζα χορογράφος και χορεύτρια Πολένα Κόλια Πέτερσεν είναι υπεύθυνη αυτού του εργαστηρίου:

«Δουλεύουμε αρκετά σε αυτό το πρότζεκτ με την αίσθηση των γυναικών και με την αναζωογόνηση της βιωματικής εμπειρίας ενός ώριμου σώματος. Πώς δηλαδή το ώριμο σώμα βουτάει εγκάρσια στη μνήμη του, στο δέρμα του, στις αισθήσεις των οργάνων του. Στόχος μας είναι να ενεργοποιήσουμε ένα σώμα που έχει παραγκωνιστεί από την κοινωνία, ειδικά μετά τον COVID και φυσικά και σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, γιατί όταν δεν είναι πλέον παραγωγικό το σώμα, παραγκωνίζεται. Επομένως αυτό το πρότζεκτ έρχεται να δώσει χώρο, μέσα από το χορό και την έκφραση.

Χρησιμοποιούμε και φωνή, γιατί δουλεύουμε με τα εσωτερικά όργανα και την ανατομία, προκειμένου να συνδεθούν οι συμμετέχουσες με ένα σώμα, που έχει πάρα πολλές στρώσεις και βιώματα και για να βρουν τους δικούς τους τρόπους να εκφραστούν. Μέσα από τις πρόβες, οδηγηθήκαμε στη δημιουργία ενός τελετουργικού, μιας μυσταγωγίας οκτώ γυναικών που φέρουν ένα μυστικό, απόκρυφο λόγο στο κοινό, προκειμένου να συνδέσουμε όλους αυτούς τους αέναους κύκλους της ζωής, του θανάτου, της αναγέννησης, να συνδέσουμε τις νέες και τις παλιές γενιές και για να δούμε τι μπορούμε να αφουγκραστούμε από το ώριμο σώμα».

Στο Euronews μίλησαν για αυτό το πρότζεκτ οι συμμετέχουσες: Ελένη Δρακάκη, Χρύσα Κατσίπη, Δέσποινα Κονταδάκη, Μαρία Ρας-Καψαλάκη, Μαριάννα Δημητρακάκη. Μπορείτε να βρείτε τις δηλώσεις τους στο βίντεο, στην αρχή του θέματος.

Περισσότερες πληροφορίες για το 14ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Dance Days Chania, μπορείτε να βρείτε εδώ.