Η 28η Οκτωβρίου στα Ραδιόφωνα της ΕΡΤ

Δεύτερο Πρόγραμμα 103.7

Το Σάββατο 26 Οκτωβρίου, στις 20:30, σε απευθείας μετάδοση από τον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», το Δεύτερο Πρόγραμμα μεταδίδει μια μοναδική συναυλία-αφιέρωμα στα επιθεωρησιακά τραγούδια της Κατοχής από τη Χορωδία της ΕΡΤ, σε περιγραφή Σιδερή Πρίντεζη. Ο μαέστρος της και ενορχηστρωτής Μιχάλης Παπαπέτρου ερευνά το πλούσιο Αρχείο της ΕΡΤ αναδεικνύοντας άγνωστα μουσικά διαμάντια συνθετών, όπως ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Γιάννης Σπάρτακος, που αποτυπώθηκαν από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της εποχής, σε ξεχωριστά επεισόδια της εκπομπής «Μουσική βραδιά» του Γιώργου Παπαστεφάνου. Μαζί τους η μεσόφωνος Αναστασία Κότσαλη, καθώς και οι σολίστ Κώστας Ζιγκερίδης (μπαγιάν), Guido de Flaviis (σαξόφωνο), Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο) και ο Θάνος Μαργέτης (πιάνο). Συμπράττει ο ηθοποιός-performer Θανάσης Aλευράς.

Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου, στις 10 το πρωί, η Άντρη Βασιλειάδου παρουσιάζει ένα δίωρο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ, με μικρά στιγμιότυπα μέσα από αναμνήσεις και διηγήσεις για το πρωινό που ήχησαν οι σειρήνες του πολέμου. Ήταν ένα πρωινό τόσο γλυκό σαν άνοιξη! Η πείνα, ο αγώνας για την επιβίωση, οι σαλταδόροι και η μαύρη αγορά, η απόγνωση και η αγωνία για τη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι κάποια από τα μικρά και μεγάλα κεφάλαια του Έπους του ’40.

Στις 16:00 θα ακούσουμε ένα εκπληκτικό τρίωρο ραδιοφωνικό ντοκουμέντο: «Το θέατρο του ’40», που παρουσίασαν το 1982 ο Αλέκος Σακελλάριος και ο Μίμης Πλέσσας. Μια εκπομπή για την προσφορά του θεάτρου στον πόλεμο του ’40 με τις πολεμικές επιθεωρήσεις.

Παίρνουν μέρος –μεταξύ άλλων– με αλφαβητική σειρά: Γιάννης Βογιατζής, Γιάννης Γκιωνάκης, Κατερίνα Γιουλάκη, Άννα Καλουτά, Ορέστης Λάσκος, Αρτέμης Μάτσας, Γιάννης Μιχαλόπουλος, Μιράντα Μιράτ, Γιώργος Παπαζήσης, Νίκος Παπαναστασίου, Γιώργος Πάλλης, Νίκος Ρίζος, Τιτίκα Στασινοπούλου.
Τη μουσική διασκεύασε και έπαιξε στο πιάνο ο Μίμης Πλέσσας, και η σκηνοθεσία της μοναδικής αυτής ραδιοφωνικής εκπομπής ανήκει στον Αλέκο Σακελλάριο.

Στις 21:00, ο Γιώργος Τσάμπρας παρουσιάζει την ιστορία του δίσκου «Τα ρεμπέτικα της Κατοχής» με τον Γιώργο Νταλάρα. Ένας δίσκος, μια εποχή, μια ιστορία μέσα από τα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, του Μάρκου Βαμβακάρη, του Μιχάλη Γενίτσαρη, του Μπαγιαντέρα, του Μανώλη Χιώτη, του Οδυσσέα Μοσχονά.

 

Τρίτο Πρόγραμμα 90.9

Την Κυριακή 27 Οκτωβρίου, στις 20:30, από την εκπομπή «Το θέατρο της Κυριακής στο Τρίτο» θα ακούσουμε το θεατρικό έργο «Το όνειρο της Σιμόν Μασάρ» σε ραδιοφωνική προσαρμογή.
Ο Μπρεχτ έγραψε το έργο  σε συνεργασία με τον Γερμανοεβραίο συγγραφέα Λίον Φουχτβάνγκερ κατά της διάρκεια της εξορίας του στις ΗΠΑ, όπου κατέληξε μετά το 1941. Ένα έργο εμπνευσμένο από την άμεση πραγματικότητα, με τη δράση να εξελίσσεται σ’ ένα χωριό της Γαλλίας το Σεν Μαρτίν, τον Ιούνιο του 1940, κατά τη διάρκεια της εισβολής των Ναζί στη Γαλλία.

Μετάφραση-Διασκευή: Δέσπω Διαμαντίδου
Επιλογή μουσικής: Αργυρώ Μεταξά
Ρύθμιση ήχου: Ανδρέας Λάμπρου
Επιμέλεια ήχων: Στέλιος Γιαννακόπουλος
Παραγωγή: Μήτσος Λυγίζος

Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντιγόνη Βαλάκου, Ανδρέας Φιλιππίδης,Δέσπω Διαμαντίδου Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Φοίβος Ταξιάρχης, Νίκος Βασταρδής, Βασίλης Ανδρονίδης, Γιώργος Βρασιβανόπουλος, Γιώργος Νέζος, Βασίλης Παπανίκας, Σταύρος Παράβας, Μαλένα Ανουσάκη, Ρίτα Μουσούρη, Ζωή Φυτούση, Νάσος Κεδράκας, Δημήτρης Έξαρχος, Γιώργος Πλούτης

Επιμέλεια εκπομπής: Μάρα Καλούδη

Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου, στις 07:00, ο Άγης Γυφτόπουλος στο πλαίσιο της εκπομπής «Ο ήχος της αυγής» διαβάζει το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Οκτώβρης 1940». Την ανάγνωση πλαισιώνουν μουσικά θέματα από το τραγούδι «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» σε πρωτότυπη ηχογράφηση για σόλο φλάουτο, ειδικά για την εκπομπή.
Ακούγονται επίσης συνθέσεις των Camille Saint Saens, Franz Liszt, Richard Strauss και Γεράσιμου Λαβράνου που έκαναν πρεμιέρα ή εκδόθηκαν την 28η Οκτωβρίου.

Στις 08:00, ο Γιώργος Φλωράκης στα «Πρωινά του Τρίτου» μεταδίδει αποκλειστικά έργα Ελλήνων συνθετών: των Μανόλη Καλομοίρη, Νίκου Σκαλκώτα, Μίκη Θεοδωράκη, Δημήτρη Παπαδημητρίου, καθώς και έργα που συνάδουν με το πνεύμα της ημέρας, όπως μεταξύ άλλων την 1η Συμφωνία, την επονομαζόμενη «Συμφωνία της Αντίστασης» του Αλέκου Ξένου, ένα έργο-σύμβολο της αντίστασης του ελληνικού λαού στα σχέδια του φασισμού.

Στις 10:00, η εκπομπή «Σήμερα» με τον Πάρι Μέξη είναι αφιερωμένη στους ήρωες του έπους του ’40, που υπερασπίστηκαν την πατρίδα τους με γενναιότητα και που με αλλεπάλληλες υπερβάσεις ανέτρεψαν έναν αγώνα που έμοιαζε χαμένος. Όμως δεν ήταν.

Στις 13:00, ο Χρίστος Παπαγεωργίου, στην εκπομπή «Αναζητώντας την κυρία με τη Στρυχνίνη», παρουσιάζει μουσικές από και για το ελληνικό μέτωπο και τον αγώνα. Μια ποικιλία από συνθέσεις που γράφτηκαν μέσα στον πόλεμο ή αποτυπώνουν τις αναμνήσεις των συνθετών που υπηρέτησαν στον αγώνα του 1940.

Στις 17:00, στο πνεύμα της ημέρας, μεταδίδονται συμφωνικά έργα, εμπνευσμένα από τους αγώνες της αδούλωτης ελληνικής ψυχής. Ακούμε τη «Συμφωνία της Λεβεντιάς», τρίπτυχο για ορχήστρα, του Μανώλη Καλομοίρη. Τη «Συμφωνία αρ.2» (της Ειρήνης) του Αλέκου Ξένου και τη «Συμφωνία αρ.6» (Το Χρέος) του Δημήτρη Δραγατάκη.

Επιμέλεια-Παρουσίαση: Αλεξάνδρα Γιαλίνη

Στις 24:00, η Μαριλένα Μαραγκού, στην εκπομπή «Παράξενος Ελκυστής», με αφορμή την επέτειο του «ΟΧΙ», σε έναν κόσμο που αυτή τη στιγμή μαίνονται πόλεμοι, λέει ακόμα ένα όχι: «Ένα Μικρό Όχι» του Richard Youngs ως μια κραυγή αγωνίας της Diamanda Galás, για αλλαγή στον τρόπο σκέψης και στο παγκόσμιο οικοδόμημα.

Η Φωνή της Ελλάδας

Ο δημοσιογράφος Θωμάς Σίδερης στην «Αφύλαχτη Διάβαση» συνεχίζει το αφιέρωμα στην Απελευθέρωση της Αθήνας και του Πειραιά και μεταδίδει την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου, στις 13:00, το ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ για τη Μάχη της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι.

Το Σάββατο 26 Οκτωβρίου, στις 13:00, στην εκπομπή «Ιστορικοί περίπατοι», ο ιστορικός και συγγραφέας Μενέλαος Χαραλαμπίδης, με αφορμή την 28η Οκτωβρίου συνομιλεί με τη Μαριλένα Κατσίμη για το νόημα των εθνικών επετείων και την πολιτική τους σημασία ως ζωντανά εργαλεία μνήμης.
Γιατί στην Ελλάδα γιορτάζουμε την αρχή και όχι τη λήξη του B’ Παγκόσμιου Πολέμου, όπως οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες; Γιατί η απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου είναι μια ξεχασμένη επέτειος; Γιατί στη χώρα μας δεν υπάρχουν μνημεία για την Αντίσταση αλλά ούτε και για τους χιλιάδες νεκρούς που πέθαναν από τον λιμό τα πρώτα χρόνια της κατοχής; Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στο πώς μια κοινωνία θυμάται το παρελθόν της και ποιος των ιστορικών;

Στην εκπομπή ακούμε σπάνιες ηχογραφήσεις, με τραγούδια από την περίοδο του πολέμου, επιλογές των ερευνητών Κώστα Γιαννακόπουλου και Πάνου Ζέρβα.

Την Κυριακή 27 Οκτωβρίου, μεταδίδεται ένα ειδικό δίωρο αφιέρωμα (16:00-18:00) στην 28η Οκτωβρίου 1940, με το χρονικό της ημέρας. Η φωνή του Κώστα Σταυρόπουλου που ενημέρωνε τους ακροατές του ραδιοφώνου για την εξέλιξη του πολέμου. Τα διαγγέλματα του Γεωργίου Β’ και του Μεταξά. Πώς περιέγραφαν τις πρώτες ώρες του πολέμου ο Σεφέρης, ο Βλάχος και ο Παλαιολόγος. Η φωνή της Σοφίας Βέμπο που εμψύχωνε τους φαντάρους και τον λαό. Τα τραγούδια του ’40 καθώς και τραγούδια από τους κύκλους «Άξιον Εστί» και «Καταχνιά».

Άγνωστα περιστατικά του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου από τη ναυτιλία της εποχής εκείνης, για την ανάμειξη της Ελλάδας στον πόλεμο, για τον βομβαρδισμό του πλοίου «ΕΛΛΑΣ» στον Πειραιά από τους Γερμανούς, καθώς και ιστορικά ντοκουμέντα για τη συνεισφορά των Ελλήνων της Αιγύπτου στη μάχη του Ελ Αλαμέιν θα μεταδοθούν από τις εκπομπές της «Φωνής της Ελλάδας».

Η ελληνική μουσική θα είναι προσαρμοσμένη στην ιδιαιτερότητα της ημέρας, με ειδικά αφιερώματα όπως: τα τραγούδια της Νίκης του ‘40 με τη Σοφία Βέμπο, το ρεμπέτικο τραγούδι στην Κατοχή, το παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι στη διάρκεια του πολέμου, τα αντάρτικα τραγούδια των αγωνιστών της Αντίστασης, ενώ για πρώτη φορά θα παρουσιαστεί στην αγγλική γλώσσα ο συγκλονιστικός και διαχρονικός δίσκος «Αλβανία» του 1973, που ερμήνευσε η Μαρινέλλα.

Ειδικές εκπομπές θα αναδείξουν πώς υποδέχτηκε τον πόλεμο η πένα των ποιητών. Το έπος του ’40 μέσα από συγκινητικά ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, του Νικηφόρου Βρεττάκου, του Άγγελου Σικελιανού, του Οδυσσέα Ελύτη, του Κώστα Βάρναλη και άλλων ποιητών μας.

Τέλος, και η Εικαστική Τέχνη συμμετέχει στο επετειακό πρόγραμμα της «Φωνής της Ελλάδας» μέσα από ένα ειδικό αφιέρωμα στην έκθεση «Εκφυλισμένης Τέχνης», που διοργανώθηκε στο Μόναχο στις 19 Ιουλίου του 1937 και την προσπάθεια του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος της Γερμανίας να ευθυγραμμίσει την πολιτική με την αισθητική.

ΕΡΑ ΣΠΟΡ

«Στα Γήπεδα της Ιστορίας», Κυριακή 27 Οκτωβρίου, 14:00-15:00

Στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Οι Πυγμάχοι του Άουσβιτς», ο δημοσιογράφος Θωμάς Σίδερης ξετυλίγει την ιστορία του αθλητικού σωματείου Μακαμπή Θεσσαλονίκης, μέσα από τις αφηγήσεις του αναπληρωτή καθηγητή Νίκου Ζάικου, του φιλολόγου καθηγητή και συγγραφέα Λέοντος Ναρ και του αθλητή Λεβή Μπενουζίλιο. Μαζί με τις σημαντικές στιγμές της ομάδας ξετυλίγεται και η παράλληλη ιστορία φρίκης όταν οι Ναζί διέταζαν τους ομήρους πυγμάχους της Μακαμπή στο Άουσβιτς να δίνουν αγώνες πυγμαχίας στο στρατόπεδο εξόντωσης.

«Τα παιδιά των συνοικισμών στην Κατοχική Αθήνα», Δευτέρα 28 Οκτωβρίου,  08:00 – 10:00

Στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ ο Θωμάς Σίδερης παρουσιάζει παιδιά που έγιναν έφηβοι και έφηβους που έγιναν ενήλικες κατά τη διάρκεια της ιταλικής και γερμανικής Κατοχής. Μιλούν για τον πόλεμο και για όλες εκείνες τις μικρές και μεγάλες πράξεις αντίστασης στις οποίες προέβησαν, τις περισσότερες φορές εν αγνοία των γονιών τους.

«Τα μπλόκα και τα ρεμπέτικα της Κατοχής. Μέρος Β’», Τρίτη 29 Οκτωβρίου, 24:00-02:00

Στο δεύτερο μέρος του ραδιοφωνικού ντοκιμαντέρ της σειράς «Έλα απόψε στου Θωμά» για τα γερμανικά μπλόκα κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους του πολέμου, η αφήγηση επικεντρώνεται στο μπλόκο της Κοκκινιάς και στη δράση των ταγματασφαλιτών και δωσίλογων στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.

 

ΕΡΤ Ηρακλείου

Την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου, στις 12:10, στην εκπομπή «Επίκαιρα», ο δημοσιογράφος Γιώργος Παπαδάκης παρουσιάζει ένα αφιέρωμα για τη συμμετοχή της 5ης Μεραρχίας (Κρήτης) κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Στο αφιέρωμα ακούγονται προσωπικές στιγμές στρατιωτών μέσα από ημερολόγια, τα εμβληματικά «στιγμιότυπα» της κατάληψης της Τρεμπεσίνας και του Μάλι Σεντέλι, την άμυνα κατά την Εαρινή Επίθεση, τη Συνθηκολόγηση του Ελληνικού Στρατού μετά τη γερμανική εισβολή και τον εγκλωβισμό των Κρητών στην ηπειρωτική Ελλάδα.

ΕΡΤ Βόλου

Την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου, στις 12:00, η ΕΡΤ Βόλου θα μεταδώσει την αρχειακή εκπομπή «Τα τραγούδια στα δύσκολα χρόνια του πολέμου». Η  επιμέλεια είναι της Δέσποινας Τσούκα, ενώ φιλοξενείται ο Γιάννης Κατσινάρης, παλιός Βολιώτης, ο οποίος παρουσιάζει αναφορές-πηγές από τα γεγονότα και την ιστορία της εποχής εκείνης.

ΕΡΤ Ιωαννίνων

Την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου, στις 12:00, ο Κωνσταντίνος Κωστούλας, φυσικομαθηματικός, συγγραφέας & ερευνητής του Πωγωνίου Ιωαννίνων, μέλος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών και της Εταιρείας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου, αφηγείται στον Παναγιώτη Τζόκα γεγονότα από τις πρώτες μέρες του πολέμου.

Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου, στις 10:00, ο Κωνσταντίνος Κωστούλας αναδιφεί ιστορίες του πολέμου, πλήρως σύμφυτες με τη γυναικεία δοκιμασία στο Πωγώνι, οι οποίες ουδέποτε καταγράφηκαν και θα ακουστούν για πρώτη φορά. Οι μοναδικές θύμησες και μαρτυρίες που καταθέτει αναδεικνύουν με γλαφυρότητα τη θέση της γυναίκας την περίοδο εκείνη, σε συνδυασμό με μοναδικές σκηνές πολεμικού πολιτισμού.

Στις 11:00, ο Παναγιώτης Τζόκας παρουσιάζει πολεμικά ρεμπέτικα του Αλβανικού Έπους, ενώ στις 12:00 θα επιχειρήσει να περιγράψει την ατμόσφαιρα του αγώνα μέσα από δημοτικά άσματα που εξιστορούν το Έπος του ’40.