Θυμόμαστε τον υπέροχο και παράξενο Ντέιβιντ Λιντς

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα Αγγλικά

Υπάρχουν πολλοί οπαδοί του κινηματογράφου που θρηνούν την απώλεια ενός αληθινού και μοναδικού καλλιτέχνη.

Ο Ντέιβιντ Λιντς, ο ένδοξος μετρ του σουρεαλισμού που θόλωσε το καθημερινό με το ανησυχητικό για να εξερευνήσει καλύτερα τις σκοτεινές γωνίες της ανθρώπινης ψυχής και τι φουντώνει κάτω από τους τέλειους λευκούς φράχτες του λεγόμενου αμερικανικού ονείρου, δεν είναι πια μαζί μας.

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης αποκάλυψε πέρυσι τη διάγνωση του εμφυσήματός του, αλλά μοιράστηκε ότι “δεν θα αποσυρθεί ποτέ” και θα σκηνοθετήσει εξ αποστάσεως αν χρειαστεί. Δυστυχώς, αυτή η επιλογή δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες πέθανε αφού αναγκάστηκε να μετακομίσει από το σπίτι του κατά μήκος της Sunset Boulevard λόγω των πυρκαγιών στο Λος Άντζελες.

Όταν έγινε γνωστή η είδηση χθες το βράδυ, σκέφτηκα: “Συμβαίνει ξανά”.

Αυτό το επαναπροσδιορισμένο απόσπασμα από το επεισόδιο 7 της 2ης σεζόν του Twin Peaks μου θύμισε μια επαγγελματική κατάρα. Όσο εγωκεντρικό και ανάλγητο κι αν ακούγεται, οι νεκρολογίες είναι καθημερινό κομμάτι της εργασίας στο Euronews Culture και συχνά είναι ο τρόπος που ανακοινώνονται κάποιοι θάνατοι μετά την αποσύνδεση μετά από μια γεμάτη μέρα στο γραφείο. Μερικές φορές, υπάρχουν επικήδειοι που “θέλεις” να γράψεις, καθαρά επειδή το πρόσωπο σημαίνει τόσα πολλά για σένα. Αυτό συνέβη όταν ο Ουίλιαμ Φρίντκιν, ένας άλλος από τους κινηματογραφικούς μου ήρωες, πέθανε το 2023- αυτό συνέβη χθες το βράδυ με τον David Lynch.

Όταν χώνεψα την είδηση, βίωσα το ίδιο συναίσθημα που είχα όταν πέθανε ο Ντέιβιντι Μπόουι το 2016. Μπορεί να ακούγεται περίεργο ή υπερβολικά δραματικό σε κάποιους, αλλά όταν ένα δημιουργικό μυαλό σε αγγίζει και σου μιλάει έτσι, η απώλειά του μοιάζει βαθιά και προσωπική.

Μακάρι να μπορούσα να επιστρατεύσω τις λέξεις για να περιγράψω τις επιδράσεις που είχαν οι ταινίες του πάνω μου, αλλά είναι πολύ νωρίς. Θα το αφήσω αυτό σε καλύτερους συγγραφείς, όπως ο Πίτερ Μπράντσο του Guardian – ο οποίος με κάποιο τρόπο καταφέρνει να συνοψίζει με ακρίβεια και πλούσιο τρόπο τη ζωή ενός καλλιτέχνη στις τακτικές του νεκρολογίες.

Παρόλα αυτά, εύχομαι τόσο πολύ να μπορούσα να εξηγήσω την τρελή λάμψη του μυαλού που δημιουργούσε η σειρά Twin Peaks όταν μεγάλωνα και πώς πολλά από τα καρέ της σειράς συνεχίζουν να τρεμοπαίζουν στον εγκέφαλό μου μέχρι σήμερα. Είτε πρόκειται για την επανάληψη και των τριών σεζόν για πολλοστή φορά, είτε για το να έχω το εκλεκτικό soundtrack του “The Return” σε συχνή εναλλαγή, είτε για τη συνήθη αναφώνηση της ατάκας “Fuck you, Tammy!” κάθε φορά που κάτι πάει στραβά στην καθημερινότητα, δύσκολα περνάει μια μέρα χωρίς να αποκαλύψω σε τι βαθμό το Twin Peaks με έχει σημαδέψει με τον καλύτερο τρόπο.

Μακάρι επίσης να μπορούσα να περιγράψω πώς ήταν να δω την πρώτη μου ταινία του Lynch, το Eraserhead, ή να εκφράσω με ακρίβεια το ανησυχητικό θρήνο στον οποίο βυθίζομαι κάθε φορά που βλέπω το Lost Highway– πώς οι ενημερώσεις του Lynch για τον καιρό COVID-19 διανθίζουν τοπανδημία με ένα απολαυστικό τελετουργικό- γιατί συστήνω συχνά την μη-Λιντσιάνικη από όλες τις ταινίες του Λιντς, το The Straight Story- ή τη χαρά που μου έδωσε η παρουσία μου σε μια κατάμεστη αίθουσα προβολής του αριστουργήματος του σκηνοθέτη Mulholland Drive στο περσινό Φεστιβάλ Lumière.

Τι μπορώ λοιπόν να πω για τον Ντέιβιντ Λιντς που δεν έχει ήδη αποτυπωθεί σε καλύτερα αφιερώματα;

Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ τώρα, είναι να μοιραστώ την πρώτη και μοναδική φορά που τον συνάντησα.

Ήταν το 2013 στη γαλλική πόλη Beaune, όπου ζούσαν οι παππούδες μου. Ο David Lynch ήταν ο επίτιμος προσκεκλημένος του Festival International du Film Policier, και τίποτα δεν επρόκειτο να με εμποδίσει να παρευρεθώ. Είπα στον τότε εκδότη μου ότι θα πήγαινα, και ενώ μια συνέντευξη αποκλείεται, το αφεντικό ήθελε ένα απόσπασμα, ένα ηχητικό απόσπασμα, ένα ανέκδοτο. Κάτι.

Παρακολούθησα τη δημόσια εκδήλωση και θυμάμαι να τον ακούω να μιλάει για το πώς το Mulholland Drive προοριζόταν αρχικά για τηλεοπτική σειρά και πώς το πάθος του για τον κινηματογράφο είχε ξεπεραστεί από την αγάπη του για τη ζωγραφική.

Και τότε υπήρξε μια στιγμή, στο Palais des Congrès de Beaune, όπου καθόταν με μεζεδάκια. Φοβήθηκα να τον πλησιάσω, αλλά μάζεψα το λίγο θάρρος που είχα και πλησίασα ένα από τα είδωλά μου.

Δεν ήξερα τι να πω. Το μυαλό μου έγινε Silencio. Ήξερα ότι ο Λιντς δεν ήθελε ποτέ να δίνει καμία εξήγηση ή προσωπική ανάλυση της δουλειάς του, καθώς πίστευε ότι όλα ήταν εκεί στην οθόνη. Για εκείνον, το να δώσει τη δική του άποψη θα ήταν σαν να κατέστρεφε τη χαρά του να καταλήξεις στη δική σου ερμηνεία και εκτίμηση. Οπότε γιατί να μπεις στον κόπο να ρωτήσεις.

Το πρώτο μου αστείο ήταν μια κοινοτοπία για το πόσο σημαντικό ήταν το Twin Peaks για μένα, κάτι που δέχτηκε ευγενικά. Ωστόσο, ένα τέτοιο σχόλιο δεν είναι ακριβώς γόνιμο έδαφος για μια μεγαλύτερη συζήτηση.

“Τι τρως;”, ρώτησα, συνειδητοποιώντας αμέσως μόλις πρόφερα αυτή την ερώτηση ότι ήθελα να καταπιεί η γη τον σκατοερωτηματολάγνο που προφανώς είχα γίνει.

“Κις”, απάντησε με χαμόγελο. Και έτσι ξεκίνησε μια σχεδόν 20λεπτη συζήτηση για το φαγητό και τις χαρές της αλμυρής γαλλικής τάρτας.

Συζητήσαμε για το ποια είναι η καλύτερη (απάντηση που έδωσε με την υπέροχα παρατεταμένη αμερικανική βραχνάδα του – “Lorraaaaiiiiiiiiiine”)- πώς να τις φτιάχνεις με τη σωστή αναλογία λαρδόνων και τυριού- και αν το μπρόκολο ήταν αποδεκτό ως συστατικό της κις. Ζήτησε την ιδανική συμβουλή μου για το ψήσιμο της κις (επικάλυψη της βάσης με κοκκώδη μουστάρδα Dijon) και αυτός με τη σειρά του μοιράστηκε μαζί μου πώς είχε δύο κουζίνες στο σπίτι του – μία για να μαγειρεύει και μία για να τρώει, καθώς δεν του άρεσε η παρατεταμένη μυρωδιά των μαγειρεμένων υλικών καθώς έτρωγε.

Αυτά τα 20 λεπτά πέρασαν γρήγορα και όταν ήρθε η ώρα να τον αποχαιρετήσω, τον ευχαρίστησα και έφυγα – συνειδητοποιώντας μόνο στη συνέχεια τι μου περίμενε.

Όταν το είπα στον εκδότη μου, ήταν απελπισμένος, για να το θέσω ήπια.

“Μίλησες με τον Ντέιβιντ Λιντς – ΓΙΑ την Κις;;;;”

Θα κρατήσω το υπόλοιπο αυτής της πολύχρωμης συζήτησης για τον εαυτό μου, αλλά αν αναδιοργανώσετε τις λέξεις “άχρηστος”, “νεάντερταλ”, “εσύ” και “γαμημένος” σε μια πρόταση, θα καταλάβετε το μέγεθος της απογοήτευσής του απέναντί μου.

Σήμερα, σκέφτομαι εκείνον τον υπομονετικό και αθυρόστομο εκδότη που δεν κατάφερε να αναγνωρίσει τη διπλή κουτάλα κουζίνας που του είχα φέρει. Σκέφτομαι τη γιαγιά μου, η οποία γέλασε όταν της είπα τι συνέβη νωρίτερα εκείνη την ημέρα. Σκέφτομαι επίσης τους δύο συντρόφους μου στο Euronews Culture, τον Theo και την Amber, οι οποίοι μου έστειλαν και οι δύο μηνύματα χθες το βράδυ, γνωρίζοντας ότι αυτή η απώλεια θα με έπληττε σκληρά. Η Amber, που είναι επίσης μεγάλη θαυμάστρια του Λιντς, μου έστειλε ακόμη και αυτοκόλλητα Twin Peaks για τα Χριστούγεννα. Μια επιπλέον σκέψη πήγε σε εκείνη, καθώς προς στιγμήν την υποπτεύθηκα για μαγεία όταν κοίταζα τα αυτοκόλλητα, υποπτευόμενη ότι (εν αγνοία της;) με προετοίμαζε για αυτή τη μέρα.

Πάνω απ’ όλα, σκέφτομαι τον κουτσομπόλη σκηνοθέτη που άνοιξε αυτές τις μοναδικές κινηματογραφικές πύλες σε παράξενα μέρη και του οποίου η παρουσία θα μας λείψει πολύ. Μακάρι να είχαμε μια τελευταία ταινία, αλλά μας αφήνει με ένα μοναδικό και εκπληκτικό έργο που θα συνεχίσει να συναρπάζει και να εμπνέει αμέτρητους δημιουργούς και κινηματογραφόφιλους.

Θα φτιάξω κις και θα προσπαθήσω να περάσω το Inland Empire αυτό το Σαββατοκύριακο. Αλλά προς το παρόν, πάω να πιω έναν καταπληκτικό καφέ, ελπίζοντας ότι όπου κι αν βρίσκεται ο David Lynch αυτή τη στιγμή, είναι ένα μέρος, για να παραθέσω τα λόγια του Ντέιλ Κούπερ, που είναι “υπέροχο και παράξενο”.