Τέτοιες ημέρες δικαιολογημένα ο νους όλων πάει στις Ευχές για το 2025 και μ’ αυτές θα θέλαμε να ξεκινήσουμε. Υγεία λοιπόν για το 2025 σε όλους μας και τα υπόλοιπα κάπως θα τα… παλέψουμε.
Βέβαια μετά τις Ευχές ο νους, δικαιολογημένα, πάει στο «τι μέλλει γενέσθαι» τον καινούργιο χρόνο, το 2025. Και εδώ οι απαντήσεις έρχονται άλλες εύκολα και άλλες μετά από σκέψη.
Η πρώτη «σκέψη» προφανώς έχει να κάνει με την αγωνία της απειλής των πολέμων. Αυτών που είναι ήδη εδώ, αλλά κυρίως και εκείνων που φαίνεται να κρύβονται πίσω από την… γωνία στην διαδρομή του 2025.
Υπάρχουν όμως το 2025 και κάποια άλλα «ζητήματα» – που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της στήλης μας – οικονομικά που αξίζει τον κόπο να επισημάνουμε έγκαιρα και αν γίνεται να κάνουμε ότι μπορούμε για να «υποδεχθούμε» τις συνέπειές τους…
Το πλέον σημαντικό όλων – κατά την εκτίμηση της στήλης πάντα και χωρίς να διεκδικούμε το … αλάθητο – είναι η τρομακτική διαδρομή του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ.
Όσο και αν αυτό φαίνεται κάπως …μακρινό για τα δικά μας δεδομένα, οφείλουμε να υπενθυμίσουμε ότι αυτό, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, εκφράζεται σε δολάρια και ταυτίζεται με τις τύχες του δολαρίου. Και κατά συνέπεια επηρεάζει έως και καθοριστικά κάθε νόμισμα που έλκει στην συναλλαγματική του «αξία» από τα δολαριακά συναλλαγματικά αποθέματά του, όπως π.χ. το Ευρώ.
Ας επανέλθουμε όμως στο χρέος των ΗΠΑ και στο γιατί το 2025 αυτό το χρέος μπορεί να τραντάξει συθέμελα το διεθνές νομισματικό σύστημα. Είναι γνωστό πλέον σε όλους ότι η εκρηκτική αύξησή του τα τελευταία δύο χρόνια πάνω από τα 36 τρις δολ. προβλέπεται με σχεδόν απόλυτη βεβαιότητα να συνεχισθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα το 2025 και 2026. Οι λόγοι είναι δύο, το συνεχιζόμενο και αδύνατο να συγκρατηθεί δημόσιο έλλειμμα (κινείται σε επίπεδα περιόδων πολέμου) και η υποχρέωση εξυπηρέτησής του.
Ο μεγάλος κίνδυνος από αυτή την τρομακτική αύξηση είναι τριπλός.
Ο πρώτος έχει αν κάνει με το γεγονός ότι εμπλέκει ήδη την Κεντρική Τράπεζα (Fed) σε μία διπλή παγίδα. Της υποχρέωσης από την μία να μειώσει τα επιτόκια για να διατηρήσει την ικανότητα του αμερικανικού δημοσίου να μπορεί να το αναχρηματοδοτεί. Και από την άλλη στην ανάγκη να τα κρατήσει (τα επιτόκια) επαρκώς ψηλά για να εξασφαλίζει επαρκή προσέλκυση κεφαλαίων από την διεθνείς χρηματαγορές στην αναχρηματοδότησή του.
Ο δεύτερος κίνδυνος έχει να κάνει με το γεγονός ότι παρά την σχετική υπεροχή του έναντι των άλλων νομισμάτων (παραμένει το ισχυρότερο αποθεματικό νόμισμα), το δολάριο στο οποίο εκφράζεται αυτό το χρέος διολισθαίνει σε πραγματικές αξίες. Και αυτό αποτυπώνεται από την μία πλευρά στην επιμονή των πληθωριστικών πιέσεων στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών (διολίσθηση της αγοραστικής του αξίας) και από την άλλη στην κατάρρευσή του (υποτίμηση 27% μέσα σε ένα χρόνο) έναντι του αναλλοίωτης αξίας χρυσού.
Ο τρίτος κίνδυνος έχει εκδηλωθεί τελευταία και είναι τόσο ανησυχητικός που αποτέλεσε αντικείμενο σημαντικών αναλύσεων και προειδοποιήσεων στα αμερικανικά οικονομικά ΜΜΕ. Ούτε λίγο ούτε πολύ η εκρηκτική αύξηση του χρέους των ΗΠΑ έχει αναδείξει την αδυναμία – ή ακριβέστερα την δυσκολία – πλέον των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών κολοσσών των ΗΠΑ που το διαχειρίζονται στην πρωτογενή αγορά.
Συγκεκριμένα οι primary dealers του αμερικανικού χρέους, η ολιγομελής εκείνη ομάδα των χρηματοπιστωτικών κολοσσών που έχουν κερδίσει το μοναδικό πλεονέκτημα να είναι αυτοί στους οποίους το αμερικανικό δημόσιο δίνει το δικαίωμα να απορροφούν αυτό το χρέος και να το διοχετεύουν στην συνέχεια στην δευτερογενή αγορά, δηλαδή σε πλανητική κλίμακα, δηλώνουν πλέον για πρώτη φορά «δυσκολία» να ανταποκριθούν σ’ αυτό.
Ο όγκος του και η ταχύτητα έκδοσης χρέους από το αμερικάνικο δημόσιο για να καλύψει το δημόσιο έλλειμμα και να αναχρηματοδοτήσει την εξυπηρέτηση του χρέους αρχίζει να ξεπερνάει (!) τις δυνατότητες του κολοσσιαίου αμερικανικού, δηλαδή διεθνούς, χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τόσο μεγάλη είναι η δυσκολία που κάποιες εξ αυτών που διεκδικούσαν την είσοδο σ’ αυτή την παγκόσμια ελίτ, κάνουν πίσω παρά το γεγονός ότι η Fed τους έχει εγκρίνει την είσοδο στους primary dealers… Με απλά λόγια το αμερικάνικο χρέος τόσο σαν μέγεθος όσο και σαν προοπτική εξέλιξής του, δυσκολεύεται να βρει «διαμεσολαβητές» για να βγει στις παγκόσμιες αγορές. Τα σχετικά δημοσιεύματα μπορεί να τα βρει κανείς εύκολα στο διαδίκτυο αυτές τις ημέρες.
Και βέβαια θα ρωτήσει κανείς «Ε και;…». Η απάντηση έχει να κάνει με το γεγονός ότι ήδη αυτό το τεράστιο χρέος έχει δημιουργήσει αντικρουόμενες συνθήκες αδυναμίας αντιμετώπισής του.
Για παράδειγμα για πρώτη φορά σε τέτοια ένταση συνυπάρχουν αυξημένες τιμές κρατικών ομολόγων (μαζί των ΗΠΑ), «ακριβό» δολάριο, υψηλά επιτόκια και «πανάκριβος» χρυσός. Για πρώτη φορά παρατηρούνται σε τέτοια ένταση ισχυρές ανωμαλίες στην διαμόρφωση των επιτοκίων overnight, repos και επάρκειας ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να αντιμετωπίσει «υπερβολές» στην μόχλευση του χρέους, ειδικά στην σχέση με την περιοχή του σκιώδους χρηματοπιστωτικού συστήματος (hedge funds, κλπ.).
Τόσο μάλιστα που να τίθεται ευθέως το ζήτημα μίας ενδεχόμενης κρίσης ρευστότητας μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2025.
Οι αφορμές πάμπολλες. Μία από αυτές αφορά στην εκρηκτική αύξηση του χρέους των πιστωτικών καρτών, ξεπέρασαν το 1,7 τρις. δολ, με ταχύτατα αυξανόμενο ρυθμό δυσκολίας αποπληρωμής των υποχρεώσεων… Μια άλλη θα μπορούσε να είναι η κρίση στις τιμές εμπορικών ακινήτων ή η ακόμα ενεργή κρίση στις μεσαίου μεγέθους τράπεζες των ΗΠΑ που αφορά στο εύρος των «μη πραγματοποιημένων» ζημιών λόγω των ομολογιακών τους αποθεμάτων.
Και πολλές – πολλές άλλες που απαριθμούνται στα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ και οι οποίες από πλευράς μεγέθους, λόγω της υποκείμενης μόχλευσης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους ξεπερνούν κάθε επίπεδο σύγκρισης με εκείνη της Lehman Brothers.
Θα μπορούσε να παρατηρήσει εδώ κανείς, «ναι αλλά υπάρχει πάντα η Fed έτοιμη να παρέμβει και να κλείσει τις τρύπες όπως έχει αποδειχθεί ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν…».
Πράγματι υπάρχει η Fed, αλλά η Fed μπορεί μόνο να «τυπώσει» (ηλεκτρονικά) χαρτί δεν μπορεί να παράγει «αξίες». Και όλοι γνωρίζουμε το τι ακριβώς συμβαίνει όταν αυτό το «χαρτί» δεν έχει πλέον την αγοραστική δύναμη για να ανταλλαχθεί με αυτές τις «αξίες»… Προφανώς η εκλογή Τραμπ σ’ αυτή την συγκυρία με αυτές τις «προοπτικές» δεν είναι και το καλύτερο που θα μπορούσε να συμβεί για το 2025.
Αναπαραγωγή άρθου από εδώ
