Έρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση Άμυνας, ενιαία παραγωγή όπλων, ένταξη της Ουκρανίας στον στρατηγικό σχεδιασμό

Η Λευκή Βίβλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την άμυνα δόθηκε σήμερα (19.03.2025) στη δημοσιότητα, παράλληλα με διευκρινιστικές ερωτο – απαντήσεις, ενώ όπως αναφέρει η Κομισιόν στο κείμενο της, θα δοθεί έμφαση στις κοινές αγορές όπλων εντάσσοντας στον ευρύτερο σχεδιασμό και την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τις ερωτοαπαντήσεις της Κομισιόν, η Λευκή Βίβλος διαμορφώνει μια νέα προσέγγιση της ΕΕ για την άμυνα και προσδιορίζει τις επενδυτικές ανάγκες για την κάλυψη κρίσιμων κενών σε ικανότητες και τη δημιουργία μιας ισχυρής αμυντικής βιομηχανικής βάσης. Οι προτάσεις θα συζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 21 Μαρτίου.

Σε αυτή τη βάση καθορίζει τα απαραίτητα βήματα για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής άμυνας, με:

• Παροχή σταθερής υποστήριξης στην Ουκρανία,
• Κλείνοντας τα κενά αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης για τις Ένοπλες Δυνάμεις των κρατών μελών,
• Ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας,
• Προετοιμάζοντας την ΕΕ για τα πιο ακραία στρατιωτικά ενδεχόμενα,
• Ενίσχυση της ασφάλειας μέσω εταιρικών σχέσεων.
• Η Λευκή Βίβλος στοχεύει επίσης να καταδείξει την προστιθέμενη αξία της ΕΕ στις πρωτοβουλίες της για την αμυντική βιομηχανία και να υποβάλει νέες, φιλόδοξες προτάσεις.

Πώς βοηθά η Λευκή Βίβλος την Ουκρανία;

Η δέσμη μέτρων για την άμυνα βοηθά την Ουκρανία, περιγράφοντας συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ και τα κράτη μέλη της μπορούν να ενισχύσουν τη στήριξη προς το Κίεβο, ώστε το τελευταίο να επιτύχει μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη.

Η Λευκή Βίβλος περιγράφει ένα όραμα για την αύξηση της άμεσης στρατιωτικής βοήθειας και τη συμμετοχή της Ουκρανίας στην ανάπτυξη και την προμήθεια αμυντικών δυνατοτήτων.

Η ενσωμάτωση της ουκρανικής αμυντικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση αποτελεί επίσης μέρος της συνολικής φιλοδοξίας. Αυτό θα υποστηριχθεί μέσω της επιλεξιμότητας των ουκρανικών αμυντικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο των προμηθειών SAFE, παράλληλα με τις βιομηχανίες των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και μέσω της έγκρισης και εφαρμογής του μέσου στήριξης της Ουκρανίας στο πλαίσιο του EDIP και της επέκτασης της εντολής και του προσωπικού του Γραφείου Αμυντικής Καινοτομίας της ΕΕ.

Πώς στηρίζει η Λευκή Βίβλος την ευρωπαϊκή αμυντική και τεχνολογική βιομηχανική βάση;

Η Λευκή Βίβλος αναγνωρίζει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία ως στρατηγικό πόρο. Προτείνει τους ακόλουθους τρόπους για τη στήριξή της:

• Μαζική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής για την αντιμετώπιση των κρίσιμων κενών ικανοτήτων που έχουν εντοπιστεί.
• Απλούστευση, εναρμόνιση των κανόνων που μπορούν να διευκολύνουν και να επιταχύνουν τη βιομηχανική αμυντική παραγωγή. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει έναν κανονισμό για την παντοειδή απλούστευση της άμυνας και μια στρατηγική για την εμβάθυνση της αγοράς αμυντικών προϊόντων και υπηρεσιών σε επίπεδο ΕΕ.

Ποιο είναι το σχέδιο παραγωγής της αμυντικής βιομηχανίας;

Το σχέδιο παραγωγής της αμυντικής βιομηχανίας είναι ένα έγγραφο που θα εκδοθεί από την Επιτροπή, σε στενό συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, τα κράτη μέλη και την αμυντική βιομηχανία.

Το σχέδιο θα παρέχει στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία αυξημένη προβλεψιμότητα της ζήτησης και θα επιτρέψει στην ΕΕ να προσαρμόσει και να στοχεύσει καλύτερα τα μέτρα υποστήριξής της.

Το έγγραφο αυτό θα περιγράφει στόχους βιομηχανικής παραγωγής για την αντιμετώπιση των διαπιστωμένων κενών ικανοτήτων, καθώς και τον προσδιορισμό τομέων προτεραιότητας για βιομηχανικές επενδύσεις.

Οι διαπιστωθείσες ανάγκες μπορούν να λάβουν στήριξη από την ΕΕ, δηλαδή κίνητρα για κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του EDIP ή του μέσου SAFE και κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής στο πλαίσιο του EDIP.

Το Στρατιωτικό Επιτελείο της ΕΕ και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας θα παράσχουν την εμπειρογνωμοσύνη τους στη διαδικασία αυτή, π.χ. όσον αφορά τις ελλείψεις δυνατοτήτων, τη συγκέντρωση της ζήτησης και την εναρμόνιση των απαιτήσεων, καθώς και τις κοινές προμήθειες.

Τι είναι η ενιαία αγορά για την άμυνα;

Μια γνήσια ενιαία αγορά για την άμυνα θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια αγορά όπου οι διασυνοριακές αγορές εντός της ΕΕ θεωρούνται ισοδύναμες με τις εθνικές αγορές. Και αυτό σε επίπεδο τόσο των τελικών χρηστών αλλά και σε όλες τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Η δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς για τα αμυντικά προϊόντα θα επιτρέψει στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ να επωφεληθεί από μια μεγαλύτερη αγορά, κερδίζοντας σε αποτελεσματικότητα αλλά και βελτιώνοντας την πρόσβαση στην καινοτομία.

Αυτό όμως απαιτεί από τα κράτη μέλη να συνεργαστούν περισσότερο και να μην ακολουθούν αποκλειστικά εθνικές προσεγγίσεις που είναι η αιτία του κατακερματισμού της αγοράς.

Η δέσμη μέτρων για την άμυνα προσφέρει μια στρατηγική για την επίτευξη μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς στον τομέα της άμυνας, η οποία περιλαμβάνει τόσο τις αμυντικές προμήθειες όσο και τις μεταφορές τεχνολογίας εντός της ΕΕ.

Πώς σχετίζεται η Λευκή Βίβλος με τη Στρατηγική Πυξίδα, το EDIS και το EDIP;

Η Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική προήλθε από την ανάγκη να υπάρξει μια πιο δομημένη προσέγγιση για τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας

Η Λευκή Βίβλος έχει πολύ ευρύτερο πεδίο εφαρμογής με επίκεντρο το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας. Σκοπός της είναι να διαμορφώσει μια νέα προσέγγιση για την άμυνα και να συμβάλει στην ετοιμότητα των κρατών μελών για τα πιο ακραία στρατιωτικά ενδεχόμενα.

Βασίζεται στο EDIS (π.χ. Η ανάγκη ο στόχος να δαπανήσουμε περισσότερα, καλύτερα, από κοινού και ευρωπαϊκά), καθώς και στη στρατηγική πυξίδα και στην ανάλυση των κενών στις αμυντικές επενδύσεις. Ωστόσο, θα προχωρήσει πέρα από αυτά για να ανοίξει το δρόμο προς μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση.

Πώς η ΕΕ προσθέτει αξία στην άμυνα και την ασφάλεια;

Τα υφιστάμενα προγράμματα και οι πρωτοβουλίες της ΕΕ έχουν ήδη επιδείξει τις δυνατότητές τους:

• Οι συνολικές επενδύσεις της ΕΕ στην έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας ανέρχονται σε 8 δισ. ευρώ (2021-2027), ενώ η Επιτροπή έχει ήδη δεσμεύσει 5,4 δισ. ευρώ από την έναρξη λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας.
• 513 εκατ. ευρώ έχουν αξιοποιηθεί για την αύξηση της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP), με την ετήσια ικανότητα παραγωγής οβίδων της ΕΕ να προβλέπεται ότι θα φθάσει τα 2 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2025.
• 310 εκατ. ευρώ έχουν ήδη διατεθεί για την κοινή προμήθεια αμυντικών πλατφορμών και συστημάτων (EDIRPA).
• Η ΕΕ ενισχύει την αμυντική συνεργασία μέσω της αύξησης της αποτελεσματικότητας, της ενθάρρυνσης της αλληλεγγύης και της δημιουργίας διασυνοριακής συνεργασίας. Σε κάθε έργο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας συμμετέχουν κατά μέσο όρο 17 φορείς από 8 κράτη μέλη, για παράδειγμα.

Τι θα συμβεί μετά τη δημοσίευση της Λευκής Βίβλου;

Η Λευκή Βίβλος ανοίγει μια νέα στρατηγική ακολουθία για το πώς θα προωθηθεί η ευρωπαϊκή άμυνα. Θα αποτελέσει τη βάση για διεξοδικές συζητήσεις με τα κράτη μέλη και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να συζητήσει τις προτάσεις στις προσεχείς συνόδους του, στις 21 Μαρτίου και στις 26-27 Ιουνίου, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την υλοποίηση του οράματος που περιγράφεται στη Λευκή Βίβλο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει επειγόντως με τις πρωτοβουλίες που προτείνονται στη Λευκή Βίβλο, όπως ο κανονισμός για την άμυνα Omnibus.