Ευρωπαϊκό μέσο όρο αμυντικών δαπανών και ταυτόχρονες εθνικές ρήτρες διαφυγής για όλες τις χώρες της ΕΕ διεκδικεί η Αθήνα

Τους στόχους της Αθήνας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων για τις αμυντικές δαπάνες, περιγράφουν ανώτατες πηγές του υπουργείου Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ), με την ανάγκη συμπερίληψης της Ελλάδας στην εθνική ρήτρα διαφυγής να είναι το πρώτο, και η «ταυτόχρονη» ενεργοποίησή της για όλα τα κράτη μέλη να είναι το δεύτερο.

Οι ίδιες πηγές τονίζουν πως η αρχική πρόταση της Κομισιόν ωφελούσε μόνο χώρες όπως η Πορτογαλία και το Βέλγιο, που έχουν χαμηλές αμυντικές δαπάνες κάτω από το 2% του ΝΑΤΟ, αφήνοντας απ’ έξω χώρες όπως η Ελλάδα οι οποίες δαπανούν μεγαλύτερα τμήματα του προϋπολογισμού τους.

Μια δεύτερη πρόταση κατατέθηκε από την Πολωνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η Πολωνία προτείνει να ληφθεί υπόψη ως έτος αναφοράς για το ύψος των δαπανών το 2021. Και με αυτή την πρόταση η Ελλάδα βγαίνει χαμένη, καθώς οι δαπάνες της το 2021 ήταν επίσης υψηλές.

Όπως εξηγούν οι πηγές του ΥΠΟΙΚ, η στρατηγική για την οποία παλεύει η Αθήνα έχει 2 άξονες:

1. Ανεξάρτητα από το ποιο έτος θα ληφθεί ως βάση αναφοράς, θα πρέπει να διαμορφωθεί ένας ευρωπαϊκός μέσος όρος δαπανών, έτσι ώστε να ωφεληθούν όλα τα κράτη μέλη, με το να τους επιτραπεί να «ξεφύγουν» στις δαπάνες τους από ένα ορισμένο σημείο και έπειτα, ανάλογα με το τι δαπανούν.
2. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδει η Αθήνα στην «ταυτόχρονη» ενεργοποίηση των εθνικών ρητρών διαφυγής για όλα τα κράτη μέλη. Ειδικά για χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος και χαμηλότερες βαθμίδες αξιολόγησης, όπως η Ελλάδα, είναι κρίσιμο να υπάρξει μία τέτοια πρόβλεψη, καθώς, όπως τονίζεται, «οι αγορές περιμένουν στη γωνία». Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ανεξάρτητα από τις ρήτρες διαφυγής, εάν μια χώρα το «παρακάνει» τότε οι αγορές θα την τιμωρήσουν.

Ωστόσο, στο ΥΠΟΙΚ υπάρχει αισιοδοξία πως η Ελλάδα δεν θα εξαιρεθεί από τους όρους ενεργοποίησης εθνικής ρήτρας διαφυγής, καθώς αυτό θα ήταν «τρελό», ιδιαίτερα σε αυτό το διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό που απαιτεί την μέγιστη δυνατή προσπάθεια για την ευρωπαϊκή άμυνα από όλα τα κράτη μέλη.

Λόγω αυτού ακριβώς του κρίσιμου σκηνικού, οι διαδικασίες επιταχύνονται, και μία τελική απόφαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα είναι έτοιμη σίγουρα τον Μάιο, αν όχι τον Απρίλιο, ενώ η ισχύ της θα αφορά από το 2026 και έπειτα, με 4ετή διάρκεια.